งานจัดรูปที่ดินพิจิตร ลงตัวที่เกษตรแปลงใหญ่

งานจัดรูปที่ดินพิจิตร
ลงตัวที่เกษตรแปลงใหญ่
โดย ปรีชา อภิวัฒนกุล

         โดยรูปแบบของการจัดการพื้นที่เพาะปลูก ต้องยอมรับเลยว่า พื้นที่จัดรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมมีความเหมาะสมกับนโยบายเกษตรแปลงใหญ่อย่างยิ่ง
         เพราะมีระบบกระจายน้ำในระดับแปลงอย่างทั่วถึง และมีเส้นทางลำเลียงที่สะดวกต่อการเข้าถึงแปลง ทั้งขนส่งปัจจัยการผลิตเข้าไปและรวบรวมผลผลิตลำเลียงออกมา
         นายวิทยา ทรัพย์คงทน ผู้อำนวยการสำนักจัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำเพื่อเกษตรกรรมที่ 6 สำนักงานจัดรูปที่ดินกลาง กรมชลประทาน เปิดเผยว่า สำนักงานจัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำฯ ที่ 6 ได้เข้าไปปรับปรุงพื้นที่จัดรูปที่ดินเดิมประเภทกึ่งสมบูรณ์ (Extensive Type) ในเขต ต.ทับหมัน อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร 1,450 ไร่ ซึ่งประสบปัญหาพื้นที่ท้ายน้ำไม่ได้รับน้ำทั่วถึง โดยก่อสร้างคูดาดคอนกรีตแทนคูดินตลอดแนวคูกว่า 3 กิโลเมตร ส่งผลให้ส่งน้ำไปถึงโดยสมบูรณ์
         ที่สำคัญช่วยลดต้นทุนการสูบน้ำบาดาล และเพิ่มผลผลิตที่มีคุณภาพด้วย นอกจากนั้นยังมีเปอร์เซ็นต์การใช้พื้นที่สูงตามด้วย


         "อย่างในฤดูแล้งที่เดิมน้ำเข้าไปไม่ถึง เกษตรกรส่วนหนึ่งทำนาโดยใช้น้ำชลประทานเพียงปีละครั้งเดียวเท่านั้น หากต้องการทำเพิ่มต้องสูบน้ำบาดาลขึ้นมาใช้ แต่พอระบบคูส่งน้ำปรับปรุงดีขึ้นเมื่อปลายปีที่แล้ว เกษตรกรใช้น้ำชลประทานทำนาปรังทันที และเพิ่งมาทำนาปีในขณะนี้อีกรอบหนึ่ง" นายวิทยากล่าว
         อย่างไรก็ตาม นายวิทยากล่าวว่า ในการกำหนดรอบเวรส่งน้ำในระยะแรกๆ ประสบปัญหาเกษตรกรบางกลุ่มยังไม่ยอมรับกติกาการรับน้ำตามรอบเวร เนื่องจากที่ผ่านมาไม่ได้รับน้ำนั่นเอง
         "ปรับปรุงคูส่งน้ำแล้ว กำหนดรอบเวรส่งน้ำใหม่ เราก็ต้องเข้าไปทดสอบเรียกความเชื่อมั่นคืนว่า เขาจะได้รับน้ำตามที่กำหนดแน่นอน โดยไม่ต้องมาเฝ้าน้ำทั้ง 7 วัน วันไหนถึงรอบเวรก็มาวันนั้น ใช้เวลาเพียงแค่วันเดียว ตอนนี้ไม่มีการแย่งน้ำแล้ว"
         ส่วนพื้นที่ใหม่ในเขต ต.เมืองเก่า อ.เมือง จ.พิจิตร 2,000 ไร่ ทางสำนักงานจัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำฯ ที่ 6 ดำเนินการจัดรูปที่ดินประเภทสมบูรณ์แบบ (Intensive Type) แล้วเสร็จเมื่อปี 2560 นอกจากทำนาปีละ 3 ครั้งแล้ว ผลผลิตเฉลี่ยอยู่ในระดับ 80-100 ถัง/ไร่ เพราะได้รับน้ำอย่างทั่วถึง
         "เป็นพื้นที่ชลประทานในโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาดงเศรษฐี แต่น้ำส่งไปไม่ถึง พอเราเข้าไปจัดรูปที่ดิน ก่อสร้างระบบกระจายน้ำในแปลงทั่วถึง มีเส้นทางลำเลียง เกษตรกรในโครงการยื่นขอเข้าโครงการเกษตรแปลงใหญ่ทันที เพราะเห็นประโยชน์จากที่อื่นมาก่อนแล้ว"

 

         นายวิทยากล่าวอีกว่า ในจังหวัดพิจิตรมีพื้นที่ก่อสร้างระบบกระจายน้ำ 350,000 ไร่ในเขตชลประทาน เป็นพื้นที่จัดรูปที่ดิน 340,000 ไร่ ส่วนพื้นที่จัดระบบน้ำประมาณ 10,000ไร่ ส่วนใหญ่อยู่นอกเขตชลประทาน เป็นระบบสูบน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ
         การพัฒนางานจัดรูปที่ดินใน จ.พิจิตร จึงเป็นลักษณะการเหลียวหลัง คือการสำรวจและปรับปรุงงานจัดรูปเดิมที่ก่อสร้างมานานแล้ว และเริ่มเสื่อมโทรม ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยแนวทางปรับปรุงจะเปลี่ยนรูปแบบคูส่งน้ำ จากคูดินเป็นคูดาดคอนกรีต เพิ่มความแข็งแรงมั่นคง ยืดอายุการใช้งานนานขึ้น เพิ่มประสิทธิภาพในการส่งน้ำให้น้ำส่งถึงแปลงที่ดินเร็วขึ้นและลดปริมาณการสูญเสียน้ำ
         "งานจัดรูปที่ดินที่นี่อยู่ในเขตโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาทั้ง 3 โครงการ คือ ท่าบัว ดงเศรษฐี และพลายชุมพล โดยมีพื้นที่สองแห่งแรก 160,000 ไร่ และ 150,000 ไร่ ตามลำดับ ที่เหลือเป็นพื้นที่ส่งน้ำพลายชุมพล"


         เป็นโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาที่อาศัยน้ำจากเขื่อนนเรศวร ซึ่งรับน้ำต้นทุนจากเขื่อนสิริกิติ์อีกทอดหนึ่ง และกระจายน้ำด้วยการจัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำเข้าสู้แปลงเกษตรอย่างทั่วถึง
         ขณะเดียวกัน พื้นที่จัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำจะมีโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญควบคู่ไปกับน้ำ คือเส้นทางลำเลียงที่เข้าถึงทุกแปลงเช่นกัน
         พื้นที่จัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำ จึงเป็นพื้นที่ที่ออกแบบรองรับการเกษตรแปลงใหญ่ที่มุ่งส่งเสริมเกษตรกรรวมตัวกันทำการเกษตร ทั้งเพื่อลดต้นทุน เพิ่มผลผลิตที่มีคุณภาพได้มาตรฐาน และบริหารจัดการด้านการตลาดด้วย โดยมีภาครัฐและภาคเอกชนสนับสนุน