โฉมหน้าใหม่ชุมชนไร้ถังขยะ

โฉมหน้าใหม่ชุมชนไร้ถังขยะ
โดย ปรีชา อภิวัฒนกุล

         ขยะเป็นปัญหาใหญ่ระดับโลกไปเสียแล้ว
         ประชากรโลกทะลุ 7,000 ล้านคน ลองนึกดูว่าปริมาณขยะมหาศาลเพียงใด ในประเทศเจริญแล้ว การจัดการขยะในชุมชนเมืองผ่านพ้นปัญหา กระบวนการ วิธีการจัดการ ล่วงหน้าไปก่อนแล้ว ในขณะที่ประเทศกำลังพัฒนาเผชิญปัญหา ทั้งการจัดการขยะในมือประชาชนและการจัดการขยะที่พ้นมือประชาชนไปสู่การจัดเก็บและการจัดการอีกกระทงหนึ่ง
         โครงการบ้านเอื้ออาทรปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ มีการจัดตั้งธนาคารขยะหรือคัดแยกขยะ เพื่อแปรขยะเป็นเงิน เช่น ถุงพลาสติก ขวดแก้ว ขวดพลาสติก เป็นต้น ขยะประเภทเศษผักในครัวอาจมาทำปุ๋ยชีวภาพ ส่วนที่เหลือเทศบาลต้องเก็บไปดำเนินการฝังกลบหรือวิธีการอื่น
         เป็นความก้าวหน้าขั้นต้นของกระบวนการจัดการขยะของประเทศไทยที่ยังต้องพัฒนาไปอีกมาก
         ที่โครงการบ้านเอื้ออาทรปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ นายนนทชัย เพนเทศ ประธานชุมชนโครงการบ้านเอื้ออาทรปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ เล่าว่า ขยะในชุมชนเป็นปลายทางของปัญหา ประเด็นสำคัญจะจัดการขยะจากต้นทางคือครัวเรือนในชุมชนได้อย่างไร
         "ทุกวันนี้เราจะจัดให้มีถังรองรับขยะ 7 จุด ๆ ละ 7 ถัง ชุมชนมีแนวความคิดที่ลดปริมาณขยะด้วยการลดจำนวนถังในแต่ละจุด ให้เหลือจุดละ 3-4 ถัง จาก 49 ถัง จะมีขยะเหลือเพียง 21-28 ถัง หรือลดลงมากกว่าร้อยละ 50 จากของเดิม"
         ในอนาคต จะไม่มีถังขยะเหลือตามจุดทิ้งขยะอีกต่อไป แต่ใช้วิธีการให้ลูกบ้านเก็บแยกขยะในครัวเรือนไว้ก่อน แล้วใช้วิธีการนัดแนะว่า รถขนขยะของเทศบาลเข้ามาวันไหน ช่วงเวลาใด ค่อยให้ลูกบ้านนำขยะมาทิ้ง ซึ่งสภาพปัจจุบันเองยังติดปัญหาว่า ระยะทางระหว่างบ้านกับจุดทิ้งขยะอาจอยู่ไกลกัน อาจจะมีคำถามว่าทำไมไม่ให้รถขนขยะวิ่งผ่านเข้าทุกซอยเพื่อรับขยะโดยตรง ในความเป็นจริงคือรถขนขยะไม่สามารถเข้าซอยได้ เนื่องจากมีรถยนต์ส่วนบุคคลจอดขวางอยู่
         ถ้าทำได้สำเร็จ ถังขยะที่เคยเป็นทัศนะอุจาดวางอยู่หน้าบ้านหรือชุมชนจะอันตรธานหายไป ขณะเดียวกันการจัดการขยะจะดีขึ้นเรื่อยๆ ลูกบ้านที่คัดแยกขยะก็จะมีรายได้จากขยะที่แยกไว้แล้ว เหลือขยะไม่มากนักที่ต้องเอาไปทำลายหรือฝังกลบ เป็นการช่วยลดปริมาณขยะไปในตัว
         "การจัดการแยกขยะไว้ก่อนในครัวเรือน จะทำให้คนลดการสร้างขยะไปในตัว เพราะต้องเก็บไว้บ้านตัวเองก่อน" นายนนทชัย กล่าว


         เป็นแนวทางที่ทำได้ยาก แต่ใช่จะทำไม่ได้ อย่างน้อยมีบางชุมชนที่สามารถจัดการขยะได้ โดยไม่ต้องมีถังขยะวางให้รกตาหน้าบ้าน
         ส่วนปัญหาอาชญากรรม นายนนทชัย เล่าว่า อาชญากรรมในชุมชนมีน้อย ส่วนใหญ่ 90% มาจากบุคคลภายนอกที่เข้ามาเช่าบ้านอยู่อาศัยในโครงการ เพราะลำพังคนที่อาศัยอยู่ภายในโครงการเป็นประจำจะเป็นที่คุ้นหน้า คุ้นตากันอยู่แล้ว
         "ทั้งโครงการมีบ้านอยู่ 506 หลัง เป็นบ้านที่เจ้าของปล่อยเช่า 150 หลัง หรือเกือบ 30% ฉะนั้นจึงเป็นจุดอ่อนให้คนที่หวังใช้ตรงนี้เข้ามาก่ออาชญากรรมได้"
         คณะกรรมการชุมชนจึงวางแผนไว้ 2 อย่างคือ อย่างแรก พยายามขอร้องให้เจ้าของบ้านที่ปล่อยเช่าช่วยคัดกรองและเข้มงวดกับผู้เช่า เช่น การขอสำเนาบัตรประชาชน สำเนาทะเบียนบ้าน เพื่อง่ายต่อการติดตามหากมีคดีเกิดขึ้น อย่างที่สอง ขอเพิ่มจำนวนกล้องวงจรปิดจากที่มีอยู่ 12 ตัว เป็น 16 ตัว เพื่อให้ครอบคลุมเซิร์ฟเวอร์ที่มีอยู่ และลดภาระของทีมรักษาความปลอดภัยที่มีอยู่อย่างจำกัด
         "การคัดกรองคนเช่าก็ช่วยได้ระดับหนึ่ง หรือการมีสำเนาบัตรประชาชนหรือทะเบียนบ้าน ทำไห้คนที่จะก่ออาชญากรรมต้องคิดหน้าคิดหลัง เช่นเดียวกับการมีกล้องวงจรปิดก็จะช่วยให้การติดตามสืบค้นผู้กระทำความผิดทำได้ง่ายยิ่งขึ้น โดยเฉพาะกล้องที่สามารถจับภาพในเวลากลางคืนและทะเบียนรถได้ด้วย"


         สำหรับเรื่องกีฬาหรือการออกกำลังกายที่นี่มีหลากหลาย โดยมีลานวิ่งหรือลานเดินออกกำลังกายความยาว 240 เมตร ซึ่งได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) มาตั้งแต่ปี 2546 และยังคงให้บริการชุมชนอย่างยั่งยืนมาจนทุกวันนี้
         กีฬาเปตองของชุมชนแห่งนี้ไปกวาดรางวัลที่ 1-2 มาทั้งระดับเขต ระดับประเทศและในระดับนานาชาติมาแล้ว สำหรับการเต้นแอโรบิกได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากเทศบาลสำหรับจัดซื้ออุปกรณ์ เครื่องเสียง ค่าจ้างครูสอนเต้นทุกวันอังคาร พฤหัสบดี และวันศุกร์ ในขณะที่เทควนโดนั้น เป็นเอกชนมาเช่าพื้นที่บริเวณหน้าศูนย์ชุมชนเพื่อสอนเด็ก 3 กลุ่มวัย ตั้งแต่อายุ 3-16 ปี ซึ่งมีเด็กมาเรียน 40-50 คนเลยทีเดียว
         "กีฬานอกจากจะช่วยให้คนได้ออกกำลังกายแล้ว สำหรับเด็กๆ พอมาเล่นกีฬาก็ไม่ต้องหมกมุ่นกับเรื่องที่ชักจูงไปในทางที่ไม่ดีอีกด้วย"
         อย่างไรก็ตาม โดยภาพรวมการได้รับการคัดเลือกเป็นชุมชนเอื้ออาทรดีเด่นอันดับ 1 หรือ 2 ของการเคหะแห่งชาติสองสมัย น่าจะเป็นเครื่องยืนยันถึงความสุขของชุมชนแห่งนี้-เคหะชุมชนเอื้ออาทรปราณบุรีได้เป็นอย่างดี