วันก่อนไปแถวถนนปิ่นเกล้า ตลิ่งชัน สุพรรณบุรี อดแวะร้านขายต้นไม้ไม่ได้เลย ทั้งไม้ดอก ไม้ประดับ ไม้ผล พืชผักสมุนไพรหลากหลายชนิด รวมถึง “ผักเชียงดา” ที่ว่ากันว่ามีความเป็นมาที่ยาวนาน เฉียดร้อยปี ผักพื้นถิ่นของทวีปเอเชีย ทางฝั่งอินเดีย เนปาล

          อดีต "ผักเชียงดา" ถูกใช้เป็นยารักษาเบาหวานในอินเดียและประเทศแถบเอเชียกลางภาษาฮินดูเรียก Gurmar แปลตรงตัวว่า ผู้ฆ่าน้ำตาล ทางฟากฝั่งญี่ปุ่นใช้ยอดอ่อนผลิตเป็นชาชงสมุนไพร (Herbal tea) บ้านเราเป็นผักพื้นบ้านของชาวเหนือ ปัจจุบันมีแนวโน้มเป็นผักสมุนไพรทางธุรกิจสูง เพราะสรรพคุณด้านโภชนาการ และทางยาที่มีมากมาย

           เป็นไม้เถาเลื้อย วงศ์ Asclepiadaceae ชื่ออื่น เจียงดา,ผักจินดา,ผักเซ่งดา,ผักม้วนไก่,ผักฮ่อนไก่,ผักอีฮ่วน,เครือจันปา

         ลำต้น สีเขียวเป็นเถา ความยาวขึ้นอยู่กับอายุ ทุกส่วนที่อยู่เหนือดินของต้นจะมีน้ำยางสีขาวคล้ายน้ำนม

         ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกจากข้อเรียงเป็นคู่ตรงข้ามกัน ทรงรี ปลายแหลม ขอบเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบสีเขียวเข้ม ผิวใบเรียบ ก้านยาว 3.5-6 เซนติเมตร

           ดอก ออกเป็นช่อแน่นสีขาวอมเขียว'อ่อน ดอกย่อยเล็กกลม

           ผล เป็นฝักคู่ ข้างในมีเมล็ดมาก

           ขยายพันธุ์ เพาะเมล็ด ชอบอากาศเย็น ความชื้นปานกลาง แสงแดดเต็มวัน

            สรรพคุณทางยา : ช่วยรักษาเบาหวาน,บำรุงและปรับสภาพการทำงานของตับอ่อนให้เป็นปกติ,ชำระล้างสารพิษตกค้าง,บำรุงและซ่อมแซมหมวกไต,ลดระดับน้ำตาลในเลือด,ปรับและควบคุมระดับความดันโลหิตให้เป็นปกติ,ลดและควบคุมปริมาณไขมัน,ลดอาการภูมิแพ้ หืดหอบ,บรรเทาปวดข้อจากโรคเก๊าต์

            ปัจจุบันมีงานวิจัยระบุว่าผักเชียงดา ช่วยบำรุงตับอ่อนที่ไม่ผลิตอินซูลิน สาเหตุหนึ่งของโรคเบาหวานให้ทำงานได้ดีขึ้น โดยเอายอดอ่อนหรือใบอ่อนต้มกับน้ำจนเดือด ดื่มขณะอุ่นแทนน้ำวันละ 2-3 แก้ว จะช่วยบำรุงตับอ่อนและลดเบาหวานได้

         ตำรายาไทยไม่มีการบันทึกสรรพคุณ ทว่า ทางภาคเหนือใช้ใบสดตำละเอียดพอกกระหม่อมรักษาไข้และอาการหวัด ขณะที่ใช้แกง รวมกับผักตำลึง ยอดชะอม ช่วยแก้แพ้ แก้โรคท้องผูก

         ประโยชน์ด้านอาหาร : ยอดอ่อน ใบอ่อน มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ใน 100 กรัม มีวิตามินซี 153 มิลลิกรัม,เบต้าแคโรทีน5,905 ไมโครกรัม,วิตามินเอ 984 ไมโครกรัม,แคลเซียม (78 มิลลิกรัม),ฟอสฟอรัส (98 มิลลิกรัม),เส้นใยอาหาร (crude fiber 2.5กรัม),โปรตีน (5.4 กรัม),ไขมัน (1.5 กรัม),คาร์โบไฮเดรต (8.6 กรัม)   

         แหล่งที่มาข้อมูล : “เชียงดา” ผักฆ่าน้ำตาล ช่วยรักษาเบาหวาน. ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร , หัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์